Znajomość słówek i choćby podstaw gramatyki to dopiero połowa sukcesu. Dla wielu z nas największym wyzwaniem w kontekście nauki angielskiego okazuje się opanowanie poprawnego brzmienia liter, słów i zwrotów oraz intonacji i akcentów, czyli wszystkiego, co składa się na właściwą wymowę. Szlifowanie wymowy to zajęcie pracochłonne i czasochłonne, ale odpowiednie podejście i właściwie dobrane metody, pozwalaną szybko i skutecznie poprawić brzmienie naszego angielskiego. Od czego zacząć? Po jakie metody i techniki sięgnąć, by nasza wymowa po angielsku była satysfakcjonująca i w pełni zrozumiała dla naszych rozmówców?
Po pierwsze: przełam barierę i zacznij mówić!
Amerykański lingwista Stephen Krashen opisał zjawisko wewnętrznej, psychologicznej bariery, która zdecydowanie utrudnia nam swobodne wypowiadanie się w każdym języku obcym, czyli języku niebędącym naszym językiem ojczystym.
O co chodzi? Język ojczysty to coś więcej niż tylko możliwość komunikowania się z ludźmi – określa on bowiem naszą przynależność do określonej grupy narodowej i kulturowej. Jego specyfika, melodia i akcent są podświadomie bronione przez mózg, który “obawia się” odrzucenia tej przynależności. Właśnie dlatego nasza wymowa w języku obcym może brzmieć nienaturalnie, sztucznie i nie być płynna. Wystarczy jednak “zapomnieć się” w rozmowie, przestać na bieżąco analizować dźwięków wypowiadanych po angielsku słów, by brzmieć zdecydowanie lepiej i naturalniej.
Pierwszym krokiem do poprawy wymowy jest więc zdanie sobie sprawy z istnienia tego wewnętrznego mechanizmu i zneutralizowanie go poprzez świadome obniżenie rangi: fakt, że będziemy doskonale brzmieć po angielsku nie wpłynie na naszą tożsamość narodową i kulturową!
Po drugie: wymowy uczymy się przede wszystkim w praktyce!
Żeby nauczyć się wymowy – trzeba mówić! Najlepszym sposobem na skuteczne przełamanie bariery językowej i maksymalnie przyjemne pracowanie nad brzmieniem naszego angielskiego jest podróżowanie. Za granicą jesteśmy po prostu zmuszeni do porozumiewania się w języku obcym, czujemy się swobodniej i w mniejszym stopniu zwracamy uwagę na hiperpoprawność gramatyczną i fonetyczną, a w większym – na skuteczność komunikacji.
Decydując się na naukę angielskiego w szkole językowej – wybierzmy zajęcia konwersacyjne i upewnijmy się, że dana szkoła językowa oferuje lekcje z native speakerami. Doświadczony lektor pomoże nam przełamać barierę językową, a proponując odpowiednio dobrane ćwiczenia i metody – ułatwi opanowanie wymowy i zapanowanie nad poprawnym brzemieniem słów.
Warto również pamiętać, że język angielski jest językiem globalnym – na całym świecie posługuje się nim ponad 500 milionów ludzi. To również język oficjalny lub półoficjalny w ponad 60 krajach. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest ogromne zróżnicowanie angielszczyzny, która funkcjonuje w wielu wariantach i dialektach, znacząco różniących się pod względem wymowy. Ucząc się wymowy po angielsku najczęściej wybieramy wariant brytyjski (angielski brytyjski) lub wariant amerykański (angielski amerykański).
Po trzecie: słuchaj i sprawdzaj
Mówienie jest efektem… słuchania. Jeśli zależy nam na szybkim opanowaniu lub poprawieniu wymowy po angielsku – włączmy do codziennej rutyny słuchanie podcastów po angielsku, oglądanie seriali lub filmów z angielskim lektorem, bądź pasywne słuchanie (ono też przynosi efekty!) audycji w anglojęzycznym radiu.
Ucząc się wymowy warto sięgnąć do źródeł i sprawdzić, jak dane słowo, zwrot czy zdanie wypowiadają rodowici Anglicy czy Amerykanie, a także inne osoby posługujące się angielskim. Świetnym narzędziem, które idealnie sprawdzi się w tym zadaniu, jest: Youglish. Wystarczy wpisać zdanie, którego wymowę chcemy sprawdzić, a strona w ciągu kilku sekund przeszuka zasoby YouTube i wyświetli nam kilkaset filmików zatrzymanych w momencie, w którym osoba mówiąca w materiale używa interesującego nas zdania czy frazy. Z kolei na stronie PlayPhrase wyszukamy przykłady użycia wybranych słów i zwrotów prosto z najpopularniejszych seriali i filmów. Minimum kilka lub kilkanaście przykładów brzmienia wpisanych słów lub zwrotów zaproponuje nam również platforma Forvo.
Poniżej propozycja podcastów i serwisów informacyjnych do osłuchiwania się z angielską wymową:
The English We Speak – wypowiedzi są tu nieco wolniejsze, a sylaby wymawiane dokładnie. To pomoże skupić ci się na poprawnej wymowie. Link: https://www.bbc.co.uk/learningenglish/english/features/the-english-we-speak
EnglishClass101 od Innovative Language – różne odcinki dla każdego poziomu językowego. Scenki są przedstawiane w normalnym oraz szybszym tempie. Link: https://www.englishclass101.com/lesson-library/innovative-english/
Podcast Splendid Speaking – ten podcast pomoże ci uporać się z wymową angielską. Każdy odcinek koncentruje się na wypowiedziach osób nieanglojęzycznych, a następnie wypowiedzi te są komentowanie przez eksperta. Link: https://www.splendid-speaking.com/podcasts/
BBC Learning English Channel – znajdziesz tu informacje z kraju i świata oraz nauczysz się poprawnej wymowy w języku angielskim, ponieważ są prowadzone lekcje wymowy. Link: https://www.youtube.com/channel/UCHaHD477h-FeBbVh9Sh7syA
BBC Lingohack – uczenie się poprzez wiadomości, zostaniesz pokierowany jak prawidłowo nauczyć się wymowy i na co zwracać uwagę. Link: https://www.bbc.co.uk/learningenglish/english/features/lingohack
Po czwarte: mów, nagrywaj, odsłuchuj
Bez regularnego ćwiczenia wymowy się nie obejdzie! Musimy próbować i trenować. Świetną metodą jest shadowing, którą rozpowszechnił poliglota, Alexander Arguelles. Polega ona na równoczesnym słuchaniu nagrania i śledzeniu transkrypcji / tekstu, a w następnym etapie – czytaniu razem z lektorem, czyli właśnie… byciu jego cieniem (stąd nazwa metody). To doskonałe ćwiczenie pozwalające nie tylko udoskonalić wymowę, ale również wychwycić melodię języka.
Skutecznym sposobem na ewaluację własnych umiejętności jest nagrywanie swoich wypowiedzi, a następnie ich odsłuchiwanie i analizowanie. Warto zachować pojedyncze nagrania, by móc po kilku miesiącach intensywnej pracy wrócić do nich i przekonać się, jak bardzo poprawiliśmy brzmienie naszego angielskiego!
Po piąte: trochę teorii nie zaszkodzi!
Zasady wymowy po angielsku są (niestety!) bardzo ogólne. Co to oznacza? W różnych wyrazach, te same połączenia liter mogą brzmieć zupełnie inaczej, ot choćby zlepek ea w wyrazach: clear i heart. Zdarza się również, że zestawienia innych liter w różnych wyrazach – brzmią niemal identycznie, np. długie o wybrzmiewa w wyrazach: dawn, door i doughter. Właśnie dlatego, w każdym słowniku języka angielskiego, obok słówek znajduje się zapis ich wymowy (transkrypcja słów) – aby móc z niego skorzystać konieczna jest choćby podstawowa znajomość symboli fonetycznych, dzięki której będziemy wiedzieć, jak dany symbol wypowiedzieć.
Najważniejsze reguły w wymowie po angielsku
Poniżej znajdziesz kilka zasad, które pomogą ci sprawniej zapoznać się z wymową słów po angielsku oraz pokrótce fonetyką.
Zasada I.
W wymowie angielskiej występują litery, których nie czytamy – są to głoski nieme.
Prefix:
kn- na początku wyrazu, np. w know, knock – czytamy n
wr- na początku wyrazu, np. write, wrong – czytamy r
ps- na początku wyrazu, np. psycho, psalm, – czytamy s
Sufix:
-mn na końcu wyrazu, np. autumn – czytamy m
-mb na końcu wyrazu, np. bomb – czytamy m
Zasada II.
W języku angielskim występują dyftongi, na które trzeba zwracać uwagę w wymowie.
Są to dwie samogłoski, które stoją obok siebie, druga z nich jest niema, a pierwszą czytamy jako długą np. speak [spiːk], coat, [kəʊt] mean [miːn].
Zasada III.
Wyrazy, które kończą się na -e mają również swoją specyfikę. E na końcu jest nieme, jeżeli jest poprzedzone spółgłoską. np. name, like, strike.
Najłatwiejsze słowa w wymowie po angielsku:
robić | do | du: |
pomoc | help | hɛlp |
osoba | person | ˈpɛrsɔ̃n |
| wziąć | take | teɪk |
rodzice | parents | ˈpeərənts |
| iść | go | ɡəʊ |
Najtrudniejsze słowa w wymowie w języku angielskim
| wiewiórka | squirrel | skwər(ə)l |
| wyraźny | explicit | ikˈsplisit |
| wygodny, komfortowy | comfortable | ˈkəmftərbəl |
| morderca | murderer | mərdərər |
| niespeszony | unabashed | ənəˈbaSHt |
| literally | dosłownie | ˈlɪt̬.ɚ.əl.i |
Homofony – słowa, które brzmią tak samo
Wyrazy homonimiczne są jednym z największych problemów w trakcie nauki wymowy angielskiej. Są to słowa, które brzmią tak samo lub bardzo podobnie, ale znaczą całkiem co innego. Ich zapis jest również całkiem inny, zwróć uwagę na to w liście poniżej:
| serial | serial | ˈsɪərɪəl | cereal | płatki zbożowe | ˈsɪərɪəl |
| by | obok | baɪ | buy | kupować | baɪ |
| one | jeden | wʌn | won | wygrał | wʌn |
| four | cztery | fɔː(r) | for | dla | fɔː(r) |
| eight | osiem | eɪt | ate | jadł | eit |
| here | tutaj | hɪə(r) | hear | słuchać | hɪə(r) |
Podsumowanie
Angielska wymowa to spore wyzwanie dla osób uczących się języka. Wymyka się ona bowiem ścisłym zasadom – musimy bazować na ogólnych wytycznych, zapisach fonetycznych (niezbędna jest znajomość podstawowych symboli) oraz narzędziach, które prezentują wymowę poszczególnych słów, zwrotów i zdań. Wymowy w języku angielskim nie da się opanować “na sucho”! Konieczne jest regularne ćwiczenie swoich umiejętności w tym zakresie, słuchanie anglojęzycznych podcastów i audycji radiowych (również pasywnie) oraz mówienie (im więcej, tym lepiej!). Współpraca z doświadczonym lektorem angielskiego, native speakerem oraz nauka języka w małej grupie zdecydowanie przyspieszają naukę.
